W Hałcnowie od początku XX wieku rozwijał się polski ruch narodowy, doprowadzając do uruchomienia w 1907 roku szkoły Towarzystwa Szkoły Ludowej, w której w 1912/13 było już 166 polskich uczniów. W 1913 otwarto tu Dom Polski  (jego dawny budynek przebudowano na obecny Dom Kultury) ufundowany ze składek polskiej ludności Hałcnowa i okolic. Przyczyniła się do tego myśl i wcześniejsze działaniaks. Stanisława Stojałowskiego, gorącego patrioty, budziciela ludu i oddanego Kościołowi kapłana.

Urodzony 14 V 1845 w Zniesieniu koło Lwowa, pobierał nauki w Buczaczu i Przemyślu, wstąpił do nowicjatu jezuickiego w Starej Wsi i został wyświęcony na kapłana na Wawelu w 1870. Pięć lat później podejmuje pracę jako ksiądz diecezjalny i rozpoczyna uświadamianie narodowe wśród chłopów i robotników troszcząc się równocześnie o polepszenie ich bytu. Zakłada kółka rolnicze chcąc podnieść wieś gospodarczo i upomina się o szkoły wiejskie u władz szkolnych. Wydaje własne pismo „Wieniec-Pszczółka” i urządza wiece. Przenosi się na Śląsk Cieszyński gdzie współpracuje z ks. Józefem Londzinem, organizuje Związek Chłopski, zakłada drukarnię w Cieszynie potem w Czacy. Jest prześladowany i często trzymany w więzieniu (w ciągu życia 27 razy niewinnie aresztowany, w więzieniu w sumie spędził 9 lat). Stojałowski odwiedził prawie wszystkie miejscowości w Cieszyńskim i Bialskim. Założył Towarzystwo Kółek Rolniczych, z jego myśli powstają: Towarzystwo Oświaty Ludowej, Towarzystwo Macierzy Katolickiej i Towarzystwo Szkoły Ludowej Adama Asnyka, które oddało nieocenione usługi sprawie polskiej m.in. w Białej i Hałcnowie. Tworzy Stronnictwo Chrześcijańsko-Ludowe. Od 1898 zasiada w sejmie galicyjskim a potem w parlamencie austriackim. Przenosi drukarnię (1899) i redakcję swych czasopism do Bielska (1901). Otwiera 19.X.1902 Dom Polski w Bielsku, gdzie prowadzi ożywioną akcję oświatową. W Białej dwa lata później kupuje drukarnię i dom, w którym mieszkał do lata 1911, kiedy z powodu stanu zdrowia przenosi się do lokalu Tow. Św. Rafała (które sam założył) w Krakowie. Zmarł 23 X 1911 roku.

Przeczuwając swój kres życia pisał: „Dziś jestem już nad grobem, nie żałuję życia, ani nie żalę się na żadne jego przejścia. Śmiem powiedzieć z Apostołem „ Dobrą walkę toczyłem, wiary dochowałem”. Ślubowałem sobie pracować przez lud dla Ojczyzny i wiary jej dochowałem. Nie żądam i nie chcę uznania od współczesnych, osądzi mnie Bóg i historia. Wszystkim powiadam: Odródźcie się pod względem narodowym i religijnym, a da Wam Bóg przyszłość szczęśliwą. Bóg z Wami ! ”.

                                                                                                                                                      Marek Matlak